گناه شناس باشیم،گناهکار نه! (قسمت دوم)

واژه های گناه در قران

در زبان قرآن و پیامبر و ائمه اطهار علیهم السلام با واژه های مختلف از گناه یاد شده است.

یکی از راههای آشنایی و شناخت گناه،آشنایی از طریق لغت است.

واژه هایی که در قرآن در مورد گناه آمده،عبارتند از :

1.ذنب 2.معصیت 3.اثم 4.سیئه 5.جرم 6.حرام 7.خطیئه 8.فسق 9.فساد 10.فجور 11.منکر 12.فاحشه 13.خبث 14.شر 15.لمم 16.وزر و ثقل 17.حنث

ذنب

به معنای دنباله است،چون هر عمل خلافی یک نوع پی آمد و دنباله به عنوان مجازات اخروی یا دنیوی دارد،این واژه در قرآن 35 بار آمده است.

معصیت

به معنی سرپیچی و خروج از فرمان خداست،و بیانگر آن است که انسان از مرز بندگی خدا بیرون رفته است،این واژه در قرآن 33 بار آمده است.

اثم

به معنی سستی و کندی و واماندن و محروم شدن از پاداش ها است،چون در حقیقت فرد گنهکار یک فرد جامانده و محروم است،این واژه در قرآن 48 بار آمده است.

سیئه

به معنی کار قبیح و زشت است که موجب اندوه و نکبت گردد،که در مقابل آن حسنه به معنی سعادت و خوشبختی است،این واژه در قرآن 165 بار آمده است.

کلمه سوء از همین واژه گرفته شده که44 بار در قرآن آمده است.

جرم

در اصل به معنی جدا شدن میوه از درخت و یا به معنی پست است،جریمه و جرایم از همین ماده است.جرم عملی است که انسان را از حقیقت،سعادت،تکامل و هدف جدا می سازد،این واژه 61 بار در قرآن آمده است.

حرام

به معنی ممنوع است،همانطور که لباس احرام لباسی است که انسان در حج و عمره می پوشد و از یکسری کارها ممنوع می شود.ماه حرام ماهی است که که جنگ در آن ممنوع می باشد.مسجد الحرام یعنی مسجدی که دارای حرمت و احترام خاصی بوده،و ورود مشرکین به آن ممنوع است،این واژه در قرآن 75 بار آمده است.

خطیئه

غالبا به معنی گناه  غیر عمدی است.و گاهی در معنی گناه بزرگ نیز استعمال شده است،مثلا در آیه 81 سوره بقره و 37 سوره الحاقه.

این واژه در اصل حالتی است که برای انسان بر اثر گناه پدید می آید و او را از طریق نجات،قطع می کند،و راه نفوذ انوار هدایت به قلب انسان را می بندد.(المیزان ج1 ص218)

این واژه در قران 22بار آمده است.

فسق

در لغت به معنی خروج هسته خرما از پوست خود می باشد،و بیانگر خروج گنهکار از مدار اطاعت و بندگی خداوند  استکه فرد با گناه خود حریم و حصار فرمان الهی را شکسته و در نتیجه بدون حفاظ مانده است.این واژه در قرآن 53 بار آمده است.

فساد

به معنی خروج از حد اعتدال است که نتیجه اش تباهی و به هدر رفتن استعدادهاست،این واژه در قرآن 50 بار آمده است.

فجور

به معنی پاره شدن و از بین رفتن پرده حیا و آبرو و دین است که باعث رسوایی می گردد.این واژه در قرآن 6 بار آمده است.

منکر

در اصل لغت،از انکار به معنی ناآشنا است،بخاطر اینکه گناه با فطرت و عقل سالم، هماهنگ و مأنوس نیست،و عقل و فطرت سالم، آن را زشت و بیگانه می داند.این واژه 16 بار در قرآن آمده و بیشتر هم در عنوان نهی از منکر،استفاده شده است.

فاحشه

به سخن و کاری که در زشتی آن تردیدی نیست،فاحشه گویند.در مواردی هم به معنی کار بسیار زشت و ننگین و نفرت آور به کار می رود.این واژه 24 بار در قرآن آمده است.

خبث

به هر امر زشت و ناپسند،خبیث گفته می شود،در مقابل آن (طیّب) به معنی پاک و دل پسند وجود دارد.این واژه در قرآن 16 بار آمده است.

شرّ

به معنی هر زشتی است که غالب مردم از آن نفرت دارند، و بر عکس آن واژه (خیر) به معنی کاری است که نوع مردم آن را دوست دارند.

واژه شرّ غالبا در مورد بلاها و گرفتاری ها استعمال می شود،ولی گاهی هم درباره گناه بکار می رود مثل آیه 8 سوره زلزال.این واژه در قرآن 31 بار آمده است.

لَمَم

به معنای نزدیک شدن به گناه و به معنی اشیای اندک است که غالب در گناهان صغیره به کار می رود.این واژه 1 بار در قرآن آمده است.

وِزر

به معنی سنگینی است،بیشتر در مورد حمل و به دوش کشیدن گناه دیگران به کار می رود، وزیر کسی است که کار سنگینی از حکومت را به دوش می کشد.این واژه در قرآن 26 بار آمده است.

گاهی در قرآن واژه (ثقل) که به معنی سنگینی است در مورد گناه به کار رفته است،مانند آیه 13 سوره عنکبوت.

حِنث

در اصل به معنای تمایل به باطل و باز  خواست آمده است و بیشتر در مورد گناه پیمان شکنی و تخلف ،بعد از تعهد آمده است.این واژه 2 بار در قرآن آمده است.

این واژه ها هر کدام بیان کننده بخشی از آثار شوم گناه و حکایت کننده گوناگونی گناه می باشند.

                                                                     نویسنده:حجت الاسلام صنایعی