دین (قسمت چهارم)

بسم الله الرحمن الرحیم

عوامل سستی در دین

اول: جهل و عدم شناخت صحیح

قال مولانا علی بن موسی الرضا علیه السلام:صَدِیقُ کُلِّ امْرِئٍ عَقْلُهُ وَ عَدُوُّهُ جَهْلُهُ؛دوست هر فردى، عقل اوست و دشمن وى جهل اوست‏.(اصول کافی.باب عقل و جهل)

جهل نسبت به خدا، انسان،جهان،آفرینش،مبدأ،معاد ،یکی از عواملی است که سبب گریز از دین می شود.

افرادی که ابعاد مختلف انسان را نمی شناسند و نیازهای انسان را فقط در جنبه های مادی منحصر می دانند و نسبت به نیازهای معنوی او که سبب رشد و کمال انسان می شود غافلند و بعضاً  آن را انکار می کنند.

اگر تاریخ پیامبران را ورق بزنیم و همچنین در آیات قرآنی نگاهی داشته باشیم این مطلب را به آسانی درک می کنیم. شناخت صحیح نداشتن،ریشه بسیاری از انحرافها در طول تاریخ بوده است.

الف)حضرت موسی علیه السلام،دلیل اینکه قومش نسبت به خداپرستی و توحید دچار انحراف شدند و به بت پرستی روی آوردند را جهل و نادانی آنان ذکر میکند.

ْ « قالُوا یا مُوسَى اجْعَلْ لَنا إِلهاً کَما لَهُمْ آلِهَةٌ قالَ إِنَّکُمْ قَوْمٌ تَجْهَلُون‏؛گفتند: اى موسى! همانگونه که براى آنان معبودانى است،توهم براى مامعبودى قراربده!! موسى گفت:قطعاً شما گروهى هستید که جهالت ونادانى مى‏ ورزید.(اعراف138)»

ب)حضرت یوسف علیه السلام،منشأ تصمیم برادرانش،مبنی بر جدایی او از پدر و به چاه افکندنش را،جهل و نادانی آنان بیان میکند.

«قالَ هَلْ عَلِمْتُمْ مافَعَلْتُمْ بِیُوسُفَ وَ أَخیهِ إِذْ أَنْتُمْ جاهِلُون؛گفت: آیا زمانى که نادان بودید،دانستید با یوسف و برادرش چه کردید؟(یوسف89) »

ج)حضرت لوط علیه السلام،ریشه انحراف و فساد جنسی قومش را جهل می داند.

« أَإِنَّکُمْ لَتَأْتُونَ الرِّجالَ شَهْوَةً مِنْ دُونِ النِّساءِ بَلْ أَنْتُمْ قَوْمٌ تَجْهَلُون؛چرا از روى شهوت به جاى زنان به مردان مى‏ گرایید؟ شما مردمى نادان هستید.(نمل55) »

نکته ای دیگر که با توجه و دقت نظر در این آیات شریفه نتیجه می گیریم این است که متاسفانه انحرافاتی هم که اکنون در جامعه مشاهده می کنیم از همین جهل و نادانی افراد جامعه سرچشمه می گیرد.

در قرآن کریم واژه علم و مشتقات آن نزدیک به 750 مرتبه آمده است.این اهمیت یادگیری را بیان می کند.چون در مقابل علم ،جهل قرار دارد.لذا وقتی انسان از جهل نهی شده،به یادگیری و آموزش سفارش شده است.که فرمایش پیامبر گرامی اسلام این را تایید می کند که می فرمایند:

طَلَبُ‏ الْعِلْمِ‏ فَرِیضَةٌ عَلَى کُلِّ مُسْلِمٍ وَ مُسْلِمَة؛یاد گیری بر هر مرد و زن مسلمانی واجب است.(مصباح الشریعه.ص13)

و همچنین امیر المومنین علیه السلام می فرمایند:

ألعلم أصل کلّ خیر و ألجهل أصل کلّ شر؛ علم و دانش ریشه همه خیرها و خوبی هاست و جهل و نادانی ریشه همه شرها می باشد.(غررالحکم)

      نویسنده: حجت الاسلام محمد صنایعی