موفقیت (قسمت هجدهم)

بسم الله الرحمن الرحیم

سوءظن و حسن ظن
‌در اسلام قانونِ(همیشه آنچه را که ما می بینیم واقعا آنچیزی نیست که وجود دارد) تحت عنوان سوء ظن و حسن ظن(یاهمان بدبینی و خوش بینی) مطرح شده است که به گوشه ای از احادیث مرتبط با آن می پردازم:

♦لا تَظُنَّنَّ بکَلِمَةٍ خَرَجَت مِن أحَدٍ سُوءا و أنتَ تَجِدُ لَها فی الخَیرِ مُحتَملاً . 
امام على علیه السلام :هرگاه سخنى از شخصى سر زد و تو مى توانى براى آن توجیه خوبى بیابى ، به آن گمان بد مبر . نهج البلاغة حکمت ۳۶۰ .

♦ امام علی سلام الله علیه: اَلظَّنُّ الصَّوابُ مِنْ شیَمِ اُولِى الاَْلْبابِ؛
خوش گمانى، از اخلاق عاقلان است. غررالحکم، ح ۱۳۸۶ / دانش‏نامه عقاید اسلامى: ج ۱، ص ۳۷۸

♦«لَا تَظُنَّنَّ بِکَلِمَةٍ خَرَجَتْ مِنْ أَحَدٍ سُوءاً وَ أَنْتَ تَجِدُ لَهَا فِی الْخَیْرِ مُحْتَمَلًا»
شایسته نیست به سخنی که از دهان کسی خارج شد، گمان بد ببری؛ درحالیکه برای آن برداشت نیکویی می‏توان داشت. بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار؛ ج‏67 ،ص 323.

بی اساس بودن بدبینی  :
 قال رسول الله - صلی الله علیه وآله - : إِیَّاکُم وَالظَّنَّ، فَإِنَّ الظَّنَّ أَکذَبُ الکِذبِ.«بحار الانوار، ج  75، ص 195»
 پیامبر اکرم - صلی الله علیه وآله - فرمود: از ظن و گمان بپرهیزید زیرا ظن (نابجا) دروغ ترین دروغ ها است.
13. قال الامام علی - علیه السلام - : لَیسَ مِنَ العَدلِ القَضَاءُ عَلَی الثَّقَةِ بِالظَّنِّ.«نهج البلاغة، حکمت 220»
 قضاوتی که با تکیه به ظن و گمان باشد، عادلانه نیست.
خداوند متعال در سوره نجم می فرماید:وَمَا لَهُم بِهِ مِنْ عِلْمٍ ۖ إِن یَتَّبِعُونَ إِلَّا الظَّنَّ ۖ وَإِنَّ الظَّنَّ لَا یُغْنِی مِنَ الْحَقِّ شَیْئًا ﴿٢٨﴾سورة النجم
آنها هرگز به این سخن دانشی ندارند، تنها از گمان بی‌پایه پیروی می‌کنند با اینکه «گمان» هرگز انسان را از حقّ بی‌نیاز نمی‌کند!

♦الظّنّ یخطى‏ء و الیقین یصیب و لا یخطى‏ء . غرر الحکم ج2- باب الظن
 گمان خطا مى‏کند ولى یقین به راه درست مى‏رود و خطا نمى‏کند.


                                                                                          نویسنده: مجیدعلیپورمقدم