جلوه نورانی فاطمه در قرآن (قسمت سوم)
بسمه تعالی
(این مقاله که به صورت سریالی تقدیم می شود،به طور چکیده در ویژه نامه عصرانه روزنامه قدس در تاریخ 3 اردیبهشت 1393 با همین عنوان منتشر شده است)
جلوه‌ای دیگر از کمالات فاطمه (س)
إِنَّمَا یُرِیدُ اللَّـهُ لِیُذْهِبَ عَنکُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَیْتِ وَیُطَهِّرَکُمْ تَطْهِیرًا[1]سلام. پس از بررسی ابعاد شخصیتی حضرت فاطمه زهرا (س) و تاثیر آن‌ها بر استواری کمال فاطمی، حال می‌خواهیم به سه جلوه دیگر از کمالات صدیقه طاهره (س) بپردازیم.
لازم به ذکر است عرشیان و فرشیان از بیان فضایل و کمالات صدیقه کبری عاجزند و اندیشه‌های دورپرواز نیز از رسیدن به قله‌های رفیع کمالات حضرتش قاصرند. با این وجود تلاشی خرد در جهت شناخت قطره‌ای از فضایل این بانوی رفیع الشان تنها راه اظهار خاکساری و کوچکی در آستان حضرتش می‌باشد که:
آب جیحون را اگر نتوان کشید پس زقدر تشنگی نتوان برید
جلوه کمالات حضرت زهرا (س)
از دیرباز، حکمای اخلاق، سه ویژگی را برای انسان ممتاز می‌دانستند که اگر آدمی آن‌ها را در وجود خویش احیا کند به کمال انسانی نائل می‌گردد: عفت، حکمت و شجاعت
این ویژگی‌ها مفهومی عمیق‌تر و جامع‌تر از برداشت اذهان عامه مردم دارند. لذا سعی می‌کنیم تجلی این صفات را در شخصیت حضرت زهرا (س) بیشتر بررسی کنیم:
1- عفت:
واژه "عِفَّت" از ریشه "عَفّ" به معنای "منع" می‌باشد. "عفت" همان مناعت وجودی انسان است که در رویکرد اقتصادی و اخلاقی متجلی می‌شود.
عفت اقتصادی، زهد است که منظور از آن بازدهی زیاد و بهره‌برداری اندک از زندگی است. این مشخصه در ساده‌زیستی حقیقی ایشان و امیرالمؤمنین کاملا مشهود است و اطعام در پایان سه روز متوالی روزه‌داری و .... شاهدی کوچک بر این مدعا است.
عفت اخلاقی فاطمه مرضیه (س) نیز در نهایت خود می‌باشد به گونه‌ای که حتی هنگام ورود نابینا نیز از حجاب کامل فروگذار ننمودند. اینجا بود که پیامبر فرمودند: "أشهد أنَّکِ بَضعَةٌ مِنّی؛ گواهی می‌دهم که تو پاره‌ای از تن من هستی"[2]
2- شجاعت
از انواع شجاعت، شجاعت اقتصادی و اجتماعی است.
بُعد اقتصادی شجاعت، همان جود و سخاوت است؛ آن‌که انسان در عین توانایی مالی می‌تواند دل از داشته‌های خود برکند و از سرمایه خود با شجاعت به دیگران بذل و بخشش نماید. شاید یکی از بهترین صحنه‌های شجاعت و ایثار فاطمه (س)، هدیه دادن لباس عروسی ایشان در شب ازدواج می‌باشد.
شجاعت اجتماعی صدیقه طاهره (س) نیز در دفاع تمام قد ایشان از ولایت امیرالمومنین در برابر شخص اول دستگاه حاکمه و ایراد خطبه آتشین حضرت در مسجد به خوبی نمایان است.
3- حکمت
علم زهرای مرضیه (س) از ناحیه خداوند و مصداق "واتَّقُواللهَ وَ یُعَلِّمُکُمُ الله؛ از خدا پروا کنید و خدا به شما آموزش می‌دهد"[3] می‌باشد؛ یعنی خود خداوند معلم اوست. یادگار ارزشمند این تعالیم الهی، "مصحف فاطمه" است؛ همان که امام صادق (ع) و حجج دیگر الهی از آن برخوردارند و فرموده‌اند در این مصحف، تمام حوادث هستی نهفته است:
"فِیهِ عِلمُ مَا یَکونُ؛ علم پیشامدهای آینده در آن است."[4]
جمع بندی این سه نوشتار:
پس مجموعه کمالات حضرت در ابعاد شخصیتی ایشان به شرح زیر است:
وراثت ایشان که برترین وراثت‌هاست.
محیط تربیتی ایشان که در جایگاه نزول وحی الهی است.
و جوهره وجودی حضرت که در سه ضلع عفت و شجاعت و حکمت متجلی می‌گردد.
برای همین است که پیامبر اکرم اسلام (ص) فرمودند:
"أوَّلُ شَخصٍ یَدخُلُ الجَنَّةَ فاطِمَةُ؛ اولین شخصی که پا به بهشت می‌گذارد، فاطمه است."[5]
ان شاءالله در مقالات بعد، به آیات نورانی که درباره حضرت در قرآن وجود دارد، اشاره خواهیم کرد.[6]
ادامه دارد . . . .
نویسنده: مهندس حسین وفابخش
[1] سوره احزاب، آیه 33
[2] فضل الله ابن راوندی، النوادر، ص 13
[3] سوره بقره، آیه 282
[4] محمدبن یعقوب کلینی، الکافی، جلد 1، صفحه 240
[5] رشیدالدین محمد (ابن شهرآَوب)، المناقب، جلد 3، صفحه 329
[6] این مقاله برگرفته از کتاب بانوی تطهیر، نوشته دکتر محمدعلی انصاری می‌باشد.
مسعود