آسیب های اجتماعی (قسمت دوم)

به نام خدا

با سلام

تا اینجا به سه عامل از عوامل پیدایش آسیب های اجتماعی،درمیان نوجوانان و جوانان اشاره کردیم،

و اما توضیح مطلب؛

الف) عوامل شخصیتی

این دسته از عوامل معطوف به عدم تعادل روانی،شخصیتی و اختلال در رفتار است که به برخی از آنها اشاره می شود:

▪ویژگیهای شخصیتی افراد بزهکار و کجرو

معمولاً ویژگی های شخصیتی افراد بزهکار،بی قاعده بودن ارتباط میان فرد و جامعه و ارتکاب رفتارهای نابهنجار و خلاف مقررات اجتماعی است،ولی معمولاً از نظرخود او ،در اصل و یا در مواقعی خاص،اینگونه رفتارها ناپسند شمرده نمیشود.

برخی از مشخصه های بارز و برجسته شخصیتی اینگونه افراد، خودمحوری،پرخاشگری،هنجارشکنی،فریبندگی ظاهری و عدم احساس مسئولیت می باشد (البته باید دانست که یک نوجوانان و جوانان معمولا مسئولیت پذیر هستند و باید این شاخصه مهم و ضروری را بتوان در مسیر صحیح هدایت کرد و الا تبدیل به یک ناهنجاری خواهد شد که گاهی برای اطرافیان غیر قابل تحمل می شوند). اینگونه افراد به پیامد عمل خود نمی اندیشند، در کارهای خود بی پروا و بی ملاحظه هستند و در پند گرفتن از تجربیات، بسیار ضعیف بوده و در قضاوت های خود یکسویه می باشند. این نوع شخصیت ها عمدتاً از محیط اجتماع، خانه و مدرسه فرار کرده، پایبند قواعد،مقررات و هنجارهای اجتماعی نیستند و به دنبال هرچیزی می روند که جلب توجه کند. حتی در پوشش و سبک و شکل ظاهری خویش، به ویژه در شیوه لباس پوشیدن، آرایش مو و صورت به گونه ای که خلاف قاعده و خلاف سبک مرسوم سایر افراد اجتماع باشد، عمل می کنند تا جلب توجه نمایند.

طریقه برخورد با اینگونه افراد روشن است یعنی به طور کلی می توان گفت احتیاج به توجه همراه با محبت کامل و نیز مورد تأیید قرار گرفتن، دارند، البته هنگام انجام کار اشتباه باید تذکر به همراه آموزش را در پیش گرفت.

گروهی از افراد بزهکار و کجرو نیز ویژگی های شخصیتی دیگری دارند; خودمحور و پیوسته به تمجید و توجه دیگران نیازمندند و در روابط خود با مردم به نیازها و احساسات آنان توجه نمی کنند. این افراد اغلب با رؤیاهایی در مورد موفقیت نامحدود و درخشان، قدرت، زیبایی و روابط عاشقانه آرمانی سرگرم اند. اغلب این افراد والدینی داشته اند که از نظر عاطفی نسبت به آنان بی توجه اند یا سرد و طرد کننده بوده و یا بیش از حدّ به آنان محبت کرده و ارج می نهند.

آنان به علت سرکوب خواسته ها و فقدان ارضای تمایلات درونی، ازکانون خانواده بیزار شده و به رفتارهای نابهنجار نظیر فرار از خانه،ترک تحصیل، سرقت و اعتیاد گرایش پیدا می کنند.

گروهی نیز افراد یبرونگرا و به دنبال لذت جویی آنی هستند،دَم را غنیمت می شمارند، دوست دارد در انواع میهمانیها و جشن ها شرکت کنند، تشنه هیجان و ماجراجویی اند، به همین دلیل برای لذت جویی دست به اعمال ناپسند و بزهکارانه می زنند.

سرانجام گروهی از افراد بزهکار نیز مشخصه بارزشان، پرجوش و خروشی و بیان اغراق آمیز،هیجانی، روابط طوفانی بین فردی،نگرش خودمدارانه و تأثیرپذیری از دیگران است. اینگونه شخصیت هابرای آنکه «خود» ی نشان دهند، هر تجربه ای را حتی اگر برای آنان گران تمام شود، انجام می دهند. هیجان طلبی، ماجراجویی، تنوع طلبی، کنجکاوی، استقلال طلبی افراطی، خود باختگی احساسی و غلبه کنش های احساسی بر کنش های عقلانی از جمله مشکلات رفتاری است که فرد را به سوی موقعیت های خطر زا و ارتکاب اعمال بزهکارانه رهنمون می کند.

از دیگر مشکلات روحی روانی که منجر به رفتارهای ضد اجتماعی می شود،می توان به ضعف عزّت نفس، احساس کهتری،فقدان اعتماد به نفس،احساس عدم جذابیت، افسردگی شدید،شیدایی و اختلال خلقی اشاره نمود. چنین افرادی معمولاً مستعد انجام رفتارهای نسنجیده و انحرافی هستند.

باید توجه داشت همه رفتارهای نوجوانان و جوانان اینگونه نیست و خیلی از مواقع به خاطر اقتضای سن آنهاست لذا باید توجه داشت که در این مواقع با اخلاق خوب و همراهی کردن و نیز با محبت و درک کردن آنها ،هر چه بیشتر با آنها ارتباط برقرار کرده و به آنها نزدیک شویم تا بجای روی آوردن به اجتماع ،به آغوش خانواده روی آورند و اعتماد کنند.

مثلا خانم 50ساله ای که دارای 2فرزند دختر(هر دو دانشجو و حافظ کل قرآن و معتقد و متدین) و 2 پسر(دبیرستانی و دانشجو) بود ،از رفتار فرزند پسر خود ناراضی بود چراکه او در محیط دانشگاه دچار تقریبا مقداری انحراف عقیده شده بود و نسبت به نماز سهل انگار شده بود.حال اگر این مادر نگران با اخلاق و برخورد نامناسب با او برخورد کند طبیعتا فرزند از مادر طرد شده و به رویه ی اشتباه خود ادامه می دهد حتی مصمم تر از قبل.

در اینگونه مواقع بجای دلسوزی های اشتباه و گاهی سرزنش های بیهوده (که جز تخریب او سودی ندارد) و وعده عذاب خدا دادن و... ،  بهتر است از طریق آموزش غیر مستقیم(کتاب ،cdهای آموزشی مربوطه و...) ،مرتبط کردن او با افرادی که مورد تأییدش هستند(ترجیحا خارج از افراد خانواده باشند اما متعهد ومتخصص) و... ، مشکل را رفع کرد.

چقدر خوب است به او بگوییم تو در سن دانشجویی هستی و تحقیق و تفحص در هر زمینه و هر کاری را بدون علت انجام ندادن حق توست ،پس به نتیجه برس و کارت را انجام بده،و بعد از این وظیفه ماست که مسیر به نتیجه درست رسیدن را برای او روشن و هموار کنیم.

از طرفی باید به مشخصه های مربوط به هر سنی توجه داشت و نیز جنس پسر را از دختر در بعضی موارد متمایز کرد و مقایسه پسر و دختر در این مورد خاص نیز بسیار کار اشتباه و مخربی است ونباید گفت که چرا دخترم چنین و پسرم چنان است...؟!!

 

                     نویسنده : حجت الاسلام علیرضا غلامی    
                                                                                     
                           ارتباط با استاد: [e-mail]